Een video waarin een op gas rijdende auto explodeert bij een tankstation, wordt op sociale media gedeeld met de valse bewering dat het gaat om een exploderende elektrische auto. De onjuiste bewering die aan de video gekoppeld is, is de laatste in een reeks valse of misleidende beweringen over de vermeende gevaren van elektrische voertuigen. De beelden zijn gemaakt in Oezbekistan in februari 2023 en de autoriteiten daar zeiden dat de auto op gas reed. Bovendien blijkt uit details op de beelden zelf dat de auto geen elektrisch voertuig is.
Gebruikers deelden de valse bewering eind maart 2023 op verschillende sociale netwerken zoals hier op Twitter, en hier op Telegram. Het bijschrift van de Telegram-post vermeldt het woord “opladen” maar verwijst niet expliciet naar e-auto’s. Sommige gebruikers in de commentaarsectie leken er echter van overtuigd dat de auto in de video een elektrisch voertuig was, terwijl anderen erop wezen dat hij in feite op gas reed.
Op de beelden is te zien hoe een man bij een ongeluk om het leven komt. De valse bewering verspreidde zich ook in andere talen waaronder Engels, Frans en Duits.
Screenshot van een van de valse berichten vastgelegd op 14 april 2023
Ongeval in Oezbekistan
Een omgekeerde zoekopdracht naar de video leidde AFP naar verschillende factchecks die de bewering al hadden behandeld (hier, hier, hier). Allemaal beschreven ze het voertuig als een CNG-aangedreven auto die eind februari 2023 ontploft in Samarkand, Oezbekistan.
Aardgasauto’s worden aangedreven door een interne verbrandingsmotor die op CNG loopt in plaats van op benzine of diesel. CNG staat voor samengedrukt aardgas “Compressed Natural Gas”. Het bestaat voornamelijk uit methaan en wordt rechtstreeks uit de grond gewonnen. Volgens de Duitse vereniging voor gas en water stoten voertuigen die rijden op CNG ongeveer 25 procent minder CO2 uit dan benzinevoertuigen en ongeveer 90 procent minder stikstofoxiden dan dieselvoertuigen. Het totale effect van CNG-voertuigen op de uitstoot wordt echter betwist vanwege het verschijnsel “methaanontsnapping”, waarbij methaan ontsnapt zonder te verbranden.
De artikelen linken ook naar publicaties van 25 februari van de bevoegde autoriteit voor noodsituaties in Samarkand op Facebook en Telegram. Volgens deze publicaties ging het om een Chevrolet Nexia 3. Bij het inspuiten van methaan in de gasfles barstte volgens de publicaties de cilinder. Een medewerker van het tankstation overleed, aldus de artikelen.
Het nooddepartement publiceerde ook verdere beelden van de plaats van het ongeval. Talrijke details komen overeen met de video die met de valse beweringen wordt gedeeld: de achtergrond, de gele wanden van het tankstation, het model van de auto, een tuinslang die onder het linkervoorwiel vastzit en, ten slotte, de rode gasfles die door de lucht vliegt en terugkaatst alvorens de medewerker te raken. Op de fles staat het opschrift “CNG”, wat het duidelijk maakt dat het om gas gaat.
Een omgekeerde zoekopdracht leidde ook naar een opname met een langer segment die op 28 februari 2023 op Twitter werd geplaatst. In de opname wordt het ongeval ook beschreven als een explosie bij een tankstation, zonder vermelding dat het over een elektrisch voertuig zou gaan.
Ook in deze opname is de explosie duidelijk zichtbaar. AFP vroeg een expert in voertuigtechnologie naar zijn mening over de video. Markus Lienkamp, professor aan het Instituut voor Automobieltechnologieën van de Technische Universiteit van München, vertelde AFP op 13 april 2023 dat hij zeker weet dat de auto in de video die momenteel wordt gedeeld geen elektrische auto is. “Dit kan niets te maken hebben met een elektrische auto,” zei hij en voegde eraan toe: “In de video zie je nauwelijks vlammen, alleen stof, en de explosie is extreem snel. Cellen in elektrische auto’s branden langzamer.” Hij zei dat hij nog nooit een dergelijke explosie in een elektrische auto had gezien. Bovendien is op de door de Oezbeekse autoriteiten gepubliceerde foto een verbrandingsmotor te zien, zei Lienkamp.
