Het is een verheugend bericht: Frankrijk krijgt in Duinkerke een giga-batterijfabriek voor elektrische auto’s. En dat is nog niet alles: het Zweedse Northvolt gaat zich niet in de Verenigde Staten maar in Duitsland vestigen om een nieuwe megafabriek van accu’s te openen. Volstaat dat om de Europese auto-industrie te redden van de Chinese bedreiging? Dat valt nog af te wachten… 
Sinds de Covid-crisis hebben we gezien hoezeer we afhankelijk zijn van andere landen in de wereld voor bepaalde producten, vooral voor de auto-industrie, omdat deze sector zich in een zeer slechte positie bevond tijdens de tekorten aan halfgeleiders. Na deze gebeurtenissen leken de besluitvormers zich bewust te zijn geworden van het belang van het herlokaliseren van bepaalde strategische producties en het behouden of zelfs nieuw leven inblazen voor sommige nationale industrieën.
Een oorlog van staatssteun!
Europa heeft al actie ondernomen voor halfgeleiders met een steun van 42 miljard euro via de European Chips Act. Toch zal het tijd kosten voordat deze projecten tot bloei komen. Voor batterijen daarentegen was er tot nu toe een grote onduidelijkheid, vooral omdat de Verenigde Staten een stevige druk hebben uitgeoefend met hun Inflation Reduction Act (IRA) die $ 369 miljard aan subsidies belooft aan transitie-industriëlen (inclusief producenten van batterijen of elektrische auto’s) die zich op Noord-Amerikaanse bodem (inclusief Canada) zouden vestigen.
Eindelijk goed nieuws!
Meteen was het duidelijk dat Volkswagen niet de enige was die uit was op de Amerikaanse steun. Tesla heeft namelijk de bouw van een gigafabriek van batterijen naast zijn fabriek in Berlijn opgegeven, terwijl ook de projecten van Italvolt (in Italië), Inobat (Servië) on hold werden gezet. Zelfs de Chinezen begonnen te twijfelen aan het belang om zich aan de andere kant van de Atlantische Oceaan te vestigen (CATL en CALB). In totaal schatte T&E in maart 2023 dat 66% van de Europese industriële batterijprojecten op de helling stond.
Maar dat was zonder rekening te houden met het goede nieuws dat onlangs opdook: het Taiwanese ProLogium koos ervoor om zijn eerste Europese fabriek in Duinkerken (Frankrijk) op te zetten, terwijl het Zweedse Northvolt uiteindelijk besloot om in Europa te blijven en een gigafabriek in Duitsland (Heide, in het noorden van het land) te bouwen.
Een ecosysteem creëren
Dit is uitstekend nieuws voor de toekomst en de democratisering van de elektrische auto, omdat deze projecten voor batterijfabrieken noodzakelijkerwijs zullen moeten samengaan met lithiummijnbouw- en verwerkingsprojecten in Europa, wat onze regio naar een grotere onafhankelijkheid van de buitenwereld zou kunnen leiden.
Natuurlijk zijn deze projecten er niet zomaar gekomen: de Franse staat maakte handig gebruik van de versoepelingen van de Europese staatssteun en de regering zal ProLogium belastingkredieten verlenen, terwijl Macron ook voorziet dat de subsidies voor de aankoop van een elektrische auto afhankelijk zullen zijn van de productie in Europa. Hetzelfde scenario zien we in Duitsland, waar een aanzienlijke steun van de overheid komt, al zijn er nog geen cijfers genoemd.
Ook werkgelegenheid
Deze projecten zijn niet alleen goed voor onze industriële onafhankelijkheid, maar ook voor de werkgelegenheid. Want naar schatting zal de fabriek in Duinkerke tegen 2030 3.000 directe en tot 12.000 indirecte banen creëren, cijfers die ook voor Duitsland worden aangehaald. De investeringen bedragen ongeveer 5 miljard euro per project.
Zullen deze aankondigingen de Europese elektrische auto’s redden van de Chinese bedreiging, waarbij de autofabrikanten hun kracht juist putten uit hun beheersing van de hele waardeketen van de elektrische auto? Het is nog te vroeg om dat te zeggen, maar deze projecten geven hoop dat Europeanen ook een echt ecosysteem voor elektrische auto’s kunnen creëren. Toegegeven, er zijn nog veel ontbrekende schakels, maar het is nu echt tijd om in actie te komen.
