- Tanken los van laden
- Veiling is geheimzinnig miljoenenspel
- Laadpalen betalen met winst benzine
- Laadstations apart geveild
- Kamer noemt het controversieel
Een Shell-station langs de snelweg
Bij de veiling van 27 tankstations langs de snelweg vandaag geldt één duidelijke voorwaarde: het zijn en blijven stations waar je vooral benzine en diesel mag tanken. Ondanks de gestage elektrificatie van het Nederlandse wagenpark, mogen de uitbaters er slechts mondjesmaat laadpalen bouwen. Elektrische rijders blijven aangewezen op de aparte laadplaatsen, tot groot ongenoegen van de grote oliemaatschappijen.
De veiling van 27 tankstations langs de Nederlandse snelwegen zal vandaag gaan zoals het vele malen eerder ging. Tankstation-exploitanten zoals Shell, BP en Esso draaien in de gangen en een zaaltje van het Haagse hotel Leonardo nerveus om elkaar heen, bieden de notaris van het Rijksvastgoedbedrijf een envelopje met – meestal – een miljoenenbedrag aan en moeten dan afwachten of ze de hoogste bieder zijn.
Die hoogste bieder krijgt dan voor 15 jaar het recht om het tankstation en de shop erbij uit te baten. Deze keer worden onder meer tankstations Haarrijn langs de A2, Raakeind langs de A58 en Aurora langs de A4 geveild.
Geen laadpalen
Maar er is iets opvallends aan de veiling deze keer. Het gaat om veilingen van tankstations en de langzame maar gestage elektrificatie van het Nederlandse wagenpark wordt daarbij genegeerd.
Hoe ziet het tankstation er in de toekomst uit, als we allemaal elektrisch rijden? In deze video geven we een voorzet:
“Er is een harde strijd gaande tussen uitbaters van laadstations en de tankwereld”, zegt Wiebe Alzerda Winkel van BZO, adviseur van onder meer overheden over tankstations. “De laadpaalbedrijven willen dat laden en tanken gescheiden is. De tankstations willen het combineren.”
Tanken los van laden
Laadpaalbedrijven als Fastned, dat in Europa al 250 laadstations heeft waarvan het overgrote deel in Nederland, willen dat laden los staat van tanken. En dat er dus een apart grond is gereserveerd voor laadpalen. Zo worden ze niet weggeconcurreerd door de tankstations die in de toekomst mogelijk steeds meer laadpalen neerzetten.
Zelf meedoen met een veiling van een tankstation is voor Fastned geen optie. “Wij willen absoluut geen benzine gaan verkopen”, zegt woordvoerder Frans Middendorff van Fastned.
Rommeltje
De traditionele tankstations zien juist wel heil in een ‘alles onder één dak’-concept op hun stations langs de snelweg. Nu mogen ze één of slechts een paar laadpalen neerzetten, maar het mag geen belangrijk onderdeel van het tankstation worden.
Voor pomphouders is dat een groot probleem. “Tanken, laden en een shop moeten samen onder een luifel. Anders wordt het een rommeltje”, zegt directeur Erik Klooster van Vemobin, een brancheorganisatie voor leveranciers van energie voor vervoer en de industrie. “Door het opknippen krijg je te veel concepten op een plek.”
Veiling is geheimzinnig miljoenenspel
Het ministerie streeft er daarbij naar dat er concurrentie ontstaat tussen de verschillende verzorgingsplaatsen. Zo mag er nooit op twee opeenvolgende tankstations eenzelfde merk worden verkocht. Hier is een uitgebreide uitleg over de veiling die ook wel een geheimzinnig miljoenenspel wordt genoemd.
“Het beleid is dat er geen laadpalen op tankstations komen”, zegt Klooster. “Als je het wel doet krijg je geheid een juridische procedure aan je broek.”
De overheid wil namelijk niet dat er concurrentie op de verzorgingsplaats zelf komt, met aan het begin een tank- en laadstation (van bijvoorbeeld BP) en iets verderop nog een laadstation. Daarom is het tankstations niet toegestaan om het aantal laadpalen fors uit te breiden. Concurrentie tussen verschillende verzorgingsplaatsen mag weer wel.
“Dat is een regeling die ons goed uitkomt”, zegt Middendorff van Fastned.
Laadpalen betalen met winst benzine
Langzaam maar gestaag het aantal laadpalen op tankstations laten groeien was net wel het plan van de marketingmanagers van oliebedrijven. Ze moeten wel. “Niemand ontkent dat de klant de komende 10 tot 15 jaar steeds minder op benzine en diesel gaat rijden en steeds meer elektrisch”, zo zegt een manager* van een groot oliebedrijf tegen RTL Nieuws, die vanwege de gevoeligheid van het onderwerp anoniem wil blijven.
Leaseautorijders stappen massaal over op elektrisch en laten dat nou net de klanten zijn die met gemak hun auto volgooiden bij een duur snelwegstation. “Wij willen dus ook meer laadpalen. Maar die willen we financieren met de winst uit onze benzine- en dieselverkoop. Dat kan dus niet als we niet allebei mogen doen. Het overheidsbeleid houdt meer laadpalen tegen.”
Erik Klooster van Vemobin zegt echter dat tot nu toe er nog niet veel te merken was van die lagere opbrengst bij de jaarlijkse veilingen van snelwegstations.
“Het is nog onvoorspelbaar wat wordt geboden, maar de voorspelde groei van elektrische auto’s geeft wel aan dat tankstations dit de komende jaren gaan merken. De groei van elektrisch haalt een hap uit de omzet van tankstations.” Hij merkt dat er bij de bieders veel spanning heerst over wat de toekomst op middellange termijn brengt. “Er is veel onzekerheid over het beleid rond verzorgingsplaatsen.”
Laadstations apart geveild
Het ministerie van Infrastuur en Waterstaat heeft besloten dat er een aparte veiling komt voor de laadstations. De eerste veiling daarvoor zal in 2028 plaats gaan vinden, als de eerste concessies van Fastned voor de laadstations aflopen.
Vooruitlopend op die nieuwe opzet heeft het ministerie het praktisch onmogelijk gemaakt voor bestaande tankstations om laadpalen te bouwen. Vanaf 2028 kunnen ze wel meedoen aan de veiling voor laadstations. Vanaf dat moment zou je dus bijvoorbeeld achter een Shellpomp een laadstation van BP kunnen vinden.
Kamer noemt het controversieel
De plannen rondom verzorgingsplaatsen langs de snelweg liggen zo gevoelig dat de huidige Tweede Kamer het onderwerp controversieel heeft verklaard. Lobbyisten van beide kanten bestoken Kamerleden met hun kijk op de zaak. Dat maakt alles een ‘schurend geheel’ zoals een betrokkene het noemt. De nieuwe Kamer moet maar bekijken of de plannen van het ministerie de juiste zijn.
Ondertussen gaat de veiling van deze week zoals die altijd gaat. Directeur Chris van Straaten van de belangenbehartiger van tankstations Beta denkt dat de belangstelling toch wel weer groot is. “De hoge marges langs de snelweg blijven nog steeds aantrekkelijk.”
En verhoudingsgewijs wordt de winkel steeds belangrijker voor de omzet. “De verwachting is dat er met het verbod op tabaksverkoop op veel plaatsen dat bij de tankstations voor omzetgroei gaat zorgen. Net als dat dat gebeurt met eten en drinken.”
*naam bekend bij de redactie
