‘Rockets and feathers’: Bewijs dat pomphouders sjoemelen met benzineprijs

‘rockets and feathers’: bewijs dat pomphouders sjoemelen met benzineprijs

Veel automobilisten vermoedden het al, maar nu is het ook wetenschappelijk bewezen: stijgende olieprijzen worden bij de pomp veel sneller doorberekend dan een daling. Deze prijstruc kost automobilisten gemiddeld zo’n 3,5 eurocent per liter.

“Benzineprijzen stijgen snel en dalen langzaam, ten opzichte van de veranderingen in de olieprijs”, concludeert wetenschapper Stef de Jong in een studie die in het Nederlandse economenvakblad ESB gepubliceerd is. Hij onderzocht hoe olieprijsveranderingen tussen 2007 en 2023 doorwerkten in de prijs aan de pomp. Gemiddeld bleken consumenten 2,2 tot 4,8 eurocent teveel te betalen per getankte liter.

Rockets and feathers

Een olieprijsdaling wordt met vertraging doorberekend aan de consument, maar bij stijgingen zijn pomphouders er als de kippen bij om de prijzen aan te passen. Dit fenomeen staat onder economen bekend als ‘rockets and feathers’. “Prijzen schieten omhoog als een raket bij inputprijsstijgingen, terwijl bij inputprijsdalingen de prijs als een veer naar beneden dwarrelt”, aldus De Jong in De Telegraaf.

Hij geeft verschillende redenen waarom pomphouders hiermee wegkomen. De Autoriteit Consument & Markt heeft momenteel geen instrumenten om dit soort marktproblemen op te lossen, omdat dit buiten het huidige mededingingstoezicht valt. En het is voor consumenten moeilijk in te schatten of een prijsverhoging komt door een olieprijsverandering of doordat de uitbater van hun favoriete pomp gewoon een andere prijsstelling heeft gekozen. “Een pomphouder kan in dat geval zijn prijs sneller omhoog en langzamer naar beneden aanpassen”, legt de onderzoeker uit.

Stilzwijgende collusie

“Een andere verklaring is dat pomphouders elkaars prijzen in de gaten houden, en er sprake is van stilzwijgende collusie”, waarschuwt De Jong. “Daarbij wordt de pomphouder mogelijk geholpen door het systeem van openbare adviesprijzen. Een olieprijsstijging wordt dan liever te veel dan te weinig in de pompprijs doorgerekend. Bij dalingen van de olieprijs gaat de pomphouder dan ook aan de veilige kant zitten.”

De Jong pleit voor meer prijstransparantie. Hij wil het marktprobleem te lijf gaan door pomphouders te verplichten om hun benzineprijzen automatisch digitaal openbaar te maken. “Applicatieontwikkelaars kunnen deze informatie integreren in bijvoorbeeld hun navigatiediensten”, besluit De Jong.

Bron(nen): De Telegraaf