- Hoe kan dit?
- Honderden euro’s
- Maar let op
- Hoe weet je wanneer stroomverbruik geld oplevert?
- Gedrag in huis aanpassen
Energieproductie met zon en wind bij Waalwijk.
Het afgelopen jaar was een gunstig jaar voor mensen met een flexibel energiecontract. De stroomprijs was in 2023 namelijk honderden uren negatief. En zo kon je geld verdienen door je auto te laden of een wasje te doen. De oorzaak: er wordt steeds meer wind- en zonnestroom opgewekt en die raken energiebedrijven op steeds meer momenten aan de straatstenen niet kwijt.
Energie-expert Martien Visser noemt het op X een ‘doorbraak van negatieve stroomprijzen’. Voor mensen die een energiecontract hebben waarbij de prijs per dag en zelfs per uur kan verschillen was 2023 een interessant jaar. Nog nooit waren er zoveel uren dat ze geld toe kregen op de afname van stroom: namelijk 316.
Hoe meer stroom je met een dynamisch contract verbruikt op die momenten hoe beter. Zelf stroom produceren op die momenten is juist niet slim. “Het is dan juist extra gunstig als je geen zonnepanelen op je dak hebt,” zegt Liam van Nimwegen, marketingmanager bij Frank Energie.
Hoe kan dit?
Nu inmiddels meer dan de helft van de elektriciteit in Nederland wordt opgewekt met windmolens en zonnepanelen wordt dat aanpassen van de productie van elektriciteit aan de vraag lastiger. Je kunt windmolens en zonnepanelen namelijk niet harder of zachter zetten. Want dat wordt bepaald door de hoeveelheid wind en of de zon wel of niet schijnt.
Probleem erbij
Het is daardoor voor energiebedrijven lastiger om te zorgen dat vraag en aanbod van elektriciteit gelijk blijven. En nu windmolens en zonnepanelen explosief gegroeid zijn in de energiemix, hebben energiebedrijven er een probleem bij.
Op dagen zonder wind en zon en met veel vraag naar stroom zullen gascentrales moeten bijspringen om vraag en aanbod gelijk te houden. Daarmee stijgt de prijs. Als er veel zon en wind is en weinig vraag, dan daalt de prijs.
En steeds vaker dus tot ruim onder nul. Als het windstil en grijs is buiten en de vraag groot is (op donkere koude dagen bijvoorbeeld), zal het juist snel duurder worden.
Honderden euro’s
Tijdens het Pinksterweekend van 2023 was het overschot zo groot dat elektriciteitsproducenten maar liefst 400 euro per megawattuur moesten betalen om elektriciteit te ‘mogen leveren’. Dat zegt energieproducent en handelaar Engie op de website.
Die zijn al gauw tientallen procenten goedkoper uit. Gemiddeld genomen betaalden huishoudens met een dynamisch energiecontract in 2023 volgens Duurzaam Actueel 29 cent per kilowattuur (kWh) stroom. Met een vast of variabel contract was dat 40 cent, een verschil van 28 procent. Voor een gezin van vier met gemiddeld verbruik scheelt dat tot zo’n 450 euro per jaar.
Maar let op
Dat is wel met de kanttekening dat je ook heel bewust elektriciteit moet gebruiken. En ook bij negatieve stroomprijzen moet er btw en energiebelasting worden betaald waardoor het aantal uren dat je echt geld verdient door stroom af te nemen weer minder wordt.
Toch heeft Inmiddels een kwart miljoen huishoudens zo’n contract.
Hoe weet je wanneer stroomverbruik geld oplevert?
“De prijs bij een dynamisch contract is gebaseerd op de prijs op de elektriciteitsbeurs”, legt Van Nimwegen uit. “Je krijgt een dag van tevoren te horen wat de volgende dag de prijzen zijn en welke uren dus het voordeligst zijn.”
Volgens hem is het extra interessant om op die negatieve prijzen te letten als je een thuisbatterij hebt. Die laad je dan tegen betaling vol op een goedkoop moment. Zonnepanelen op je eigen dak kosten op die momenten juist geld als je die stroom niet zelf gebruikt of kunt opslaan. “De negatieve stroomprijzen zijn vooral zonder eigen zonnepanelen gunstig. “
Gedrag in huis aanpassen
Om klanten te helpen, ontwikkelen beide bedrijven een systeem waarbij een algoritme ervoor zorgt dat je op het gunstigste moment je stroom inkoopt en verbruikt. “Je wordt beloond als je stroom gebruikt wanneer het elektriciteitsnet dat wil”, zegt Zoetman.
Je koppelt je auto dan in de avond aan een laadpaal maar gaat pas diep in de nacht en als het hard waait laden bijvoorbeeld.
Groeiend fenomeen
Voor producenten van groene energie is de groei van het aantal uren met negatieve energieprijzen slecht nieuws. “Naarmate het aandeel wind en zon verder toeneemt zal het aantal negatieve uren fors toenemen”, zegt Engie. “Daarmee wordt ook de businesscase voor zonne- en windenergie moeilijker rond te krijgen.”
Experts verwachten een scherpe stijging van het aantal uren met negatieve prijzen in de komende jaren. Ook in landen als Duitsland, België en in Scandinavië groeit het fenomeen snel.
De energieleveranciers denken dat de markt het probleem voor een deel gaat oplossen. “Met onder meer meer opslagcapaciteit voor groene stroom”, aldus Van Nimwegen. “En mensen die zonnepanelen willen zullen worden gestimuleerd niet meer panelen te nemen dan voor de stroom die ze zelf nodig hebben”, vult Zoetman aan.
