Hoewel Europa ernaar streeft zijn eigen batterijproductie snel te organiseren, meent de NGO Transport & Environment dat de meeste geplande fabrieken nu al bedreigd worden. Deze megafabrieken zouden namelijk gebouwd kunnen worden in de Verenigde Staten, waar de Inflation Reduction Act hen voorziet van royale subsidies. 
Hoewel Europa een van ‘s werelds politieke leiders is in de overgang naar elektrische auto’s, kan hetzelfde niet worden gezegd van zijn industrie, die, hoewel het aantal elektrische modellen toeneemt, nog steeds grotendeels afhankelijk is van externe leveranciers voor onderdelen, met name batterijen. Deze afhankelijkheid is natuurlijk vastgesteld en ook problematisch want het is de vrijheid van onze fabrikanten. De afgelopen maanden is Europa daarom begonnen met een grootschalig herindustrialisatieproces dat betrekking heeft op de productie van batterijen. Er zijn veel toezeggingen en beloftes gedaan om nieuwe gigafabrieken te bouwen. Dat is allemaal goed en wel, maar als het op daden aankomt, komen die toezeggingen maar moeizaam van de grond.
Niet alleen Tesla
De verantwoordelijke voor deze situatie is Joe Biden en zijn beroemde Inflation Reduction Act (IRA), die tot doel heeft ideale omstandigheden te creëren voor fabrikanten om hun batterijen op Amerikaanse bodem te komen fabriceren. De sleutel daartoe zijn de grote subsidies die duidelijk meer dan één persoon aan het denken zetten. Tesla heeft niet lang geaarzeld. De fabrikant heeft zojuist zijn accufabrieksproject bij Berlijn geannuleerd. En Elon Musk is niet de enige die zo denkt: het Northvolt-project in Noord-Duitsland en het Italvolt-project kunnen het grootste deel van hun capaciteit verliezen als ze niet worden geschrapt.
Europa in een slechte positie
De IRA, die voordelen verleent (zowel aan fabrikanten als aan kopers van elektrische voertuigen) aan auto’s “Made in the USA“, is bijzonder nadelig voor Europa en voor onze economische activiteit. Zelfs Volkswagen heeft een reusachtig fabrieksproject stopgezet en overweegt nu in de VS te produceren en zijn voertuigen vervolgens naar Europa te repatriëren om te profiteren van de financiële vrijgevigheid van de VS.
In zijn analyse zegt T&E dat Europa in het kruisvuur zit tussen de VS en China als het gaat om de productie van batterijen. En de organisatie is duidelijk: “Europa moet handelen of het dreigt alles te verliezen. De trend is duidelijk: BloombergNEF, nieuwe investeringen in lithium-ionbatterijfabrieken zijn gedaald van 41% in 2021 naar 2% in 2022, behalve in deze twee gebieden, waar het nog steeds groeit…
Europa moet zich organiseren
Maar het meest betreurenswaardig is misschien wel het huidige onvermogen van Europa om gecoördineerd op dit industriële risico te reageren. Toch had de Commissie voorgesteld dat de lidstaten steun zouden verlenen aan deze projecten, waarmee zij instemde met een achteruitgang ten opzichte van de regels van de interne markt die subsidies verbieden die tot oneerlijke concurrentie kunnen leiden.
Volgens T&E moet Europa een antwoord bieden met bijvoorbeeld de oprichting van een centraal investeringsfonds dat toegankelijk is voor alle lidstaten als prioriteit voor het bedrijfskundig concept van batterijen. Op 14 maart 2023 zal de Commissie ook haar “Net Zero Industrial Act” presenteren, samen met de “Critical Raw Materials Act”, die mogelijkheden moet bieden voor oplossingen om de toegang tot essentiële grondstoffen te waarborgen.
Als deze initiatieven echter niet ambitieus genoeg zijn, kan de Europese industrie een zeer hoge prijs betalen voor de overgang naar de elektrische auto. Want als onze markt wordt gereduceerd tot een importmarkt, betekent dat ook een braindrain en een knieval van consumenten die het moeten doen met geïmporteerde buitenlandse producten en die niet meer – of slechts in beperkte mate – rekening houden met hun zorgen… Afspraak op 14 maart!
