- ‘Weersverandering is enige oplossing’
- Wolk moet koud genoeg zijn
- ‘Zou in beperkte mate kunnen werken’
- ’20 november bewolking verwacht’
Na de Indiase hoofdstad New Delhi heeft nu ook Lahore, de tweede grootste stad in Pakistan, te maken met zware smog. Smog in dit gebied is niet nieuw, maar nu is het wel heel extreem. Een mogelijke oplossing: regen maken door het zogenoemde ‘cloud seeding’.
“Extreem gevaarlijk”, zo bestempelde het Zwitserse luchtkwaliteit-databedrijf IQAir de luchtkwaliteit in New Delhi vorige week. De smogmeters bereikten hun piek: op sommige plekken in de miljoenenstad werd er een score bereikt die honderd keer hoger is dan de limiet die is gesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Als reactie hierop werden bouw- en sloopwerkzaamheden in en rond de stad stilgelegd, en bleven de deuren van de meeste basisscholen dicht.
Luchtvervuilingsseizoen
Voor de 33 miljoen inwoners van de Indiase hoofdstad is de dikke waas een jaarlijks terugkerend fenomeen, het ‘luchtvervuilingsseizoen’.
En dat seizoen zorgt voor serieuze problemen. Luchtvervuiling kan voor ernstige hoestbuien zorgen. Door de hoge concentratie smog in de lucht klagen mensen over brandende ogen en een kriebel in de keel. Anderen zijn kortademig. In 2019 was het zo erg dat de Indiase hoofdstad werd uitgeroepen als de meest vervuilde stad ter wereld. In 2019 stierven er volgens The Guardian 1,7 miljoen Indiërs aan luchtvervuiling, 18 procent van alle sterfgevallen.
De regering van de miljoenenstad heeft al meerdere malen geprobeerd om de luchtvervuiling een halt toe te roepen. Bijvoorbeeld door kolencentrales rondom New Delhi te sluiten en een rijverbod op te leggen voor vrachtauto’s die rijden op diesel. Ook zijn er miljoen gestoken in twee zogenoemde ‘smogtorens’ in New Delhi die de lucht zouden moeten zuiveren. Maar wetenschappers noemen deze methode volkomen ineffectief.
Dit jaar is de dikke laag smog die boven New Delhi hangt zeer extreem. Het heeft te maken met de weersomstandigheden dit seizoen: ongebruikelijke lage temperaturen en een gebrek aan wind, waardoor roetdeeltjes in de lucht blijven hangen. Ook woeden er in de omgeving van Delhi flink wat branden.
‘Weersverandering is enige oplossing’
Al die vervuiling blijft boven de aarde hangen als er te weinig wind staat. “Als er al iets meer wind zou staan, zouden er al een stuk minder roetdeeltjes in de lucht zijn”, zegt Martijn Dorrestein, meteoroloog bij Buienradar. “De enige oplossing voor nu is een weersverandering. In deze tijd van het jaar kan het vrij lang aanhouden voordat die weersverandering er komt.”
Dat ziet ook Pier Siebesma, hoogleraar atmosfeer aan de TU Delft. “Tussen eind september en begint oktober stopt het moessonseizoen en dan breekt er een droge periode aan. Dan is het vrij wolkenloos en valt er weinig neerslag. Als je geen wolken hebt, kan het ook niet gaat regenen.”
De autoriteiten in de Pakistaanse provincie Punjab hebben een noodsituatie op milieu- en gezondheidsgebied afgekondigd in drie steden in de provincie, waaronder Lahore. De drie steden tellen samen zo’n 15 miljoen inwoners. Ook wil regering het samenkomen van meer dan vier mensen op één plek beperken. Daarnaast zijn er maatregelen getroffen om verkeer te verminderen en de bouw tijdelijk stop te zetten.
‘Cloud seeding’
Wetenschappers in Kanpur zijn met een bijzondere oplossing gekomen om de slechte luchtkwaliteit tegen te gaan: cloud seeding. Via deze techniek wordt er kunstmatig neerslag uit wolken geperst, waardoor de lucht gezuiverd wordt.
‘Wolkenprofessor’ Siebesma zegt dat de Indiase wetenschappers de zogenoemde ‘klassieke methode’ willen toepassen om kunstmatig regen op te wekken. “Door grote hoeveelheden zilverjodide deeltjes aan wolken toe te voegen kun je de eigenschappen van een wolk veranderen. Deze deeltjes worden met vliegtuigen in het wolkendek gezaaid.”
Wolk moet koud genoeg zijn
Het is belangrijk dat de wolk koud genoeg is, zegt Siebesma. “De onderkoelde waterdruppels zullen dan condenseren op de zilverjodide deeltjes en zo ijsdeeltjes vormen. Op die manier wordt het bevriezingsmechanisme in gang gezet. Vergelijk het met waterdeeltjes die langzaam bevriezen op je jas en veranderen in ijs als je door de mist fietst als het vriest.”
Als je eenmaal ijsdeeltjes hebt, kan ‘regen maken’ heel snel gaan, zegt Siebesma. “IJsdeeltjes groeien door waardoor ze zwaarder worden en uiteindelijk als neerslag naar beneden vallen.
‘Zou in beperkte mate kunnen werken’
De vraag is of de bewolking in New Delhi genoeg is om het op grote schaal te laten regenen. De Indiase wetenschapper Manindra Agrawal, betrokken bij het plan, houdt in ieder geval een slag om de arm. “We verwachten geen wolk die heel Delhi zal bedekken.”
Het werkt daarnaast alleen maar als de omstandigheden gunstig zijn, voegt Siebesma daaraan toe, met de juiste wolken. “Je moet een wolk hebben die hoog genoeg zit, waarbij de temperatuur voldoende onder de 0 graden is en hij moet genoeg waterdruppels met zich meedragen.”
“Zelfs als die condities er zijn, blijkt uit onderzoek dat er maar in 10 tot 15 procent van de gevallen een meetbaar effectief resultaat wordt geboekt. Het zou dus kunnen werken, maar in zeer beperkte mate en alleen onder bepaalde omstandigheden.”
In Abu Dhabi, China, en Rusland experimenten ze al met cloud seeding. “Als het bijna gaat regenen, kun je die wolk een zetje geven”, zegt Siebesma. In Dubai ging dat een keer zo ‘goed’ dat er straten onderliepen.
’20 november bewolking verwacht’
Wel vraagt Dorrestein zich af of het goed is. “Je spuit chemische stoffen in de lucht wat daar niet hoort, en rommelt daarmee met de natuur. Die chemicaliën in de lucht om de wolken te laten regenen zijn in ieder geval minder schadelijk voor de mens dan de smog zelf.”
De Indiase wetenschappers verwachten rond 20 november bewolking boven New Delhi en hopen dat de wolken groot genoeg zijn – en met een hoog vochtgehalte – om regen te maken via cloud seeding. Het onderzoek waarbij de wolken worden ingezaaid met zilverjodide, kost naar schatting 112.000 euro per 100 vierkante kilometer.
