Veel constructeurs bieden optioneel een warmtepomp aan op hun elektrische auto’s. Die zou minder energie verbruiken en daardoor het rijbereik in de winter verbeteren. Maar is deze optie de moeite waard? 
Elektrische auto’s blijven duur in aankoop en die hoge prijs kan vaak nog fel oplopen als je een hele reeks uitrustingen toevoegt. Dat is natuurlijk het geval als je kiest voor rijhulpsystemen, maar ook voor een warmtepomp die veel energiezuiniger zou zijn dan een klassieke elektrische kachel, maar waarvoor je vaak meer dan 1.000 euro extra moet betalen.
Zijn de verkoopargumenten die in het voordeel van de warmtepomp pleiten wel helemaal betrouwbaar en transparant? Om daar zeker van te zijn, hebben onze collega’s van Automobile Propre de voordelen van deze uitrusting getest en vergeleken.
Welke technologie?
In een elektrische auto is er natuurlijk geen dergelijk koelsysteem. Wel voor het batterijpakket, maar dat kan niet gebruikt worden om het interieur te verwarmen. De ingenieurs moeten dus teruggrijpen naar andere systemen, namelijk een eenvoudige thermische convector, een elektrische kachel die qua principe vergelijkbaar is met een broodrooster. Of een huishoudelijke weerstandsverwarming. Eenvoudig dus, maar ook vreselijk energieverslindend, want het kost 3 tot 4 kW om op te starten en nog eens 2 tot 2,5 kW zodra het interieur op temperatuur is.
En de warmtepomp?
De warmtepomp maakt uiteraard geen gebruik van zulke verwarmingselementen, die veel energie verbruiken. Hij werkt volgens hetzelfde principe als een airco, waarbij een gas wordt samengeperst om warmte te produceren. Alleen recupereert de warmtepomp ook calorieën uit de omgevingslucht, waardoor een hefboomeffect op de geproduceerde warmte ontstaat en het energieverbruik beperkt blijft. Zo zou een warmtepomp maar 1,5 kW verbruiken in de opstartfase en 500 W zodra de temperatuur bereikt is.
Wat is het echte verbruik?
Voor de test koos Automobile Propre de Hyundai Ioniq 6, die een nauwkeurige weergave van de verschillende verbruiksniveaus in real time biedt. Dit model gebruikt een hybride systeem dat een warmtepomp en een extra verwarmingselement combineert. Voor hun test lieten de journalisten de auto’s nachts buiten staan bij vriestemperaturen.
Lang wachten
Het bleek 15 minuten langer te duren voordat het benodigde vermogen voor de verwarming onder de 1 kW kwam, hoewel de warmtepomp de klus al had overgenomen. Na 45 minuten (bij een buitentemperatuur van 0°C) stelden de testers vast dat het verbruik gedaald was tot 0,6 kW. Tijdens het rijden schatte Automobile Propre het gemiddelde verbruik van het verwarmingssysteem op ongeveer 1,7 kWh voor 30 minuten gebruik. Er is echter ook nog de opwarmtijd, dus het werkelijke verbruik hangt af van de gebruiksduur van de auto. Hoe langer die duurt, hoe lager het verbruik.
Moet je deze optie nemen?
Moet je de optionele warmtepomp wel of niet aanvinken bij de aankoop? Niet per se. Hoewel het verbruik van een warmtepomp duidelijk lager ligt, heeft het alleen zin op lange trajecten, wanneer de temperatuur zich heeft kunnen stabiliseren. Maar in de opwarmfase is het verschil in verbruik niet zo groot en het effect op het rijbereik tijdens dagelijkse ritten lijkt dan ook klein.
Uiteindelijk is de warmtepomp vooral van belang bij kleinere batterijen, maar op kleinere, goedkopere modellen wordt deze optie meestal niet aangeboden. Wat niet verbruikt wordt, hoeft ook niet opnieuw opgeladen te worden, zo geeft Automobile Propre aan. Maar het duurt wel zes of zeven jaar vooraleer je de extra 1.000 euro van deze optie hebt terugverdiend. De warmtepomp garandeert niet noodzakelijk een groter rijbereik. De Skoda Enyaq iV verliest immers 2 km op de WLTP-cyclus met deze 15 kg zwaardere uitrusting. En de Renault Mégane E-Tech verliest 3 km.
Het nut van een warmtepomp moet dus beoordeeld worden op basis van het gebruik. Bepaalde andere studies – zoals die van de gereputeerde Duitse automobielclub ADAC – concluderen eerder dat deze optie geen echte voordelen biedt, vooral bij zeer koude temperaturen. Andere studies wijzen daarentegen op een toename van de actieradius met 10 à 20 procent in de winter. De meningen over dit onderwerp zijn dus verdeeld.
