Europa, dat streeft naar nul verkeersdoden in 2050, heeft besloten om een digitaal rijbewijs in te voeren. De maatregel is uniek in de wereld en gaat gepaard met strengere sancties voor overtreders. 
Het doel van Europa is nul verkeersdoden op het oude continent tegen 2050. Een serieuze uitdaging, want in 2022 stierven maar liefst 20.000 personen op de Europese wegen, terwijl het aantal doden in België steeg met 8 procent. In dat verband heeft de Europese Commissie een hervorming van het rijbewijs voorgesteld in de vorm van een 100 procent digitaal document. Daarnaast is het de ambitie om de repressie op te voeren en de toepassing van de verkeersregels te vergemakkelijken over het hele grondgebied.
Alles online
De invoering van het digitale rijbewijs zou een wereldprimeur zijn, want er bestaat elders nog niets vergelijkbaars. Deze hervorming past binnen een breder kader dat ook nieuwe maatregelen omvat om de verkeersveiligheid te verbeteren en overtreders strenger te straffen. Het is echter nog maar een ontwerp en deze voorstellen moeten nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de Europese Raad, dezelfde instantie die momenteel de tekst over de uitfasering van de verbrandingsmotoren tegen 2035 blokkeert.
Rijles vanaf 17 jaar
Concreet zouden jongeren al vanaf 17 jaar met een begeleider kunnen starten met leren rijden. Bovendien zouden de rijopleiding en rijexamens aangepast worden om de waakzaamheid voor zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers enzovoort) te vergroten. De Europese Commissie voorziet ook een onderdeel ‘energietransitie’, dat de juiste ecologische rijstijl moet aanleren om het verbruik en dus de CO2-uitstoot te beïnvloeden. Een ander deel is meer economisch: het is de bedoeling om jongeren te leren hoe ze vrachtwagens moeten besturen om het tekort aan chauffeurs in Europa aan te pakken.
Strengere handhaving
In dezelfde optiek wordt ook gesproken over de invoering van een systeem om buitenlandse overtreders te vervolgen. Volgens cijfers uit 2019 wordt meer dan 40 procent van de bestuurders die een overtreding begaan in een van de EU-landen niet vervolgd. Volgens Adina Valean geeft dit een gevoel van straffeloosheid, wat onaanvaardbaar is. De Commissie wil daarom volledige transparantie tussen de lidstaten en automatische uitwisseling van identificatiegegevens. Deze regel bestaat al voor snelheidsovertredingen en zou uitgebreid worden naar andere overtredingen, zoals geen veilige afstand bewaren, roekeloos inhalen of gevaarlijk parkeren.
Intrekking rijbewijs kan overal
Ten slotte voorziet het voorstel van de Commissie dat het Europese rijbewijs in elk land ingetrokken kan worden. Tot nu toe behield een Belg die bijvoorbeeld in Frankrijk een zware overtreding beging (alcohol, drugs, dodelijk ongeval enzovoort) toch zijn rijbewijs. “Als iemand gevaarlijk rijdt en een land vindt dat zijn rijbewijs ingetrokken moet worden, dan moet dat in de hele Unie gelden”, aldus Adina Valean.
Het systeem voorziet wel dat het land waar de overtreding heeft plaatsgevonden vraagt aan het land van de overtreder om het rijbewijs in te trekken. Het land waar de overtreding heeft plaatsgevonden, dient dus een verzoek in bij het land van herkomst van de overtreder. Dat laatste land kan besluiten het rijbewijs al dan niet in te trekken. Het valt nog te bezien of deze door de Commissie voorgestelde maatregelen door de andere Europese instanties goedgekeurd worden. In de huidige context van repressie is niets onmogelijk, integendeel…
